Van stenen naar bloemenRIJKe voortuin

Het begon een jaar te voren toen een lieve mama een cadeaubon vroeg voor het huwelijksjubileum van haar zoon. Het koppel hield van natuurlijk tuinieren, kleuren en smaken – liefst zonder veel gedoe. Er stonden al mooie planten in hun tuin, was er al moestuin ervaring en mocht het “wat meer” zijn om nog meer te genieten van de tuin. Alleen was onduidelijk wat & hoe precies en kwam het er maar niet van om verdere stappen te zetten. Daarom paste het goed om eens af te spreken en samen de opties te bekijken, inspiratie & nodige stappen mee te geven en te laten rijpen wat hier nu écht telt.

Snel was duidelijk dat een aanwezig ouderwets sierhaagje niet in hun smaak valt en de vraag wat in de plaats kan met keukenkruiden beantwoord werd. De plaats in kwestie was namelijk goed in de zon gelegen en ook redelijk dicht bij de keuken om het plukken gemakkelijk te maken. Dit werd enthousiast opgenomen en gingen ze vervolgens daarmee zelf aan de slag.

Als tweede grote vraagteken lag de voortuin erbij. Deze hoorde bij de categorie “typisch Vlaamse steenwoestijn” – ooit rechte vakjes getrokken, met gronddoek (noem het niet worteldoek aub…) en donker & licht grijze stenen gevuld, met nog enkele trieste esdoornboompjes en siergraspollen erbij. Om aan de wens naar meer kleur & leven en tegelijk weinig zorgen rond onderhoud & waterverbruik te voldoen, is hier een prairietuin een goed idee. Prairieplanten kennen een groot kleurpalet en hebben van nature een groot wortelstelsel waarmee ze tegen droogte kunnen (eens ze goed gevestigd zijn). Ze trekken ook veel bijen & vlinders aan en zelfs vogels als je de zaaddozen van uitgebloeide bloemen laat staan. Enkel één keer in de lente is het nodig om alles terug kort maaien en de dorre stengels afvoeren om de bloemenpracht bij te behouden. De juiste combinatie van verschillende planten laat doorheen het jaar een mooi, zich steeds veranderend beeld zien. Uiteraard hoeven hiervoor niet enkel Amerikaanse soorten gekozen worden (zoals de typische Echinacea) maar kunnen eveneens inheemse planten – of lang gekende (zoals de Asters) – (mee) in het schema staan (zelf “onkruiden” zoals Duizendblad horen bij mijn favorieten).
Nu was nog de vraag welke kenmerken de voorkeur hebben om uit het blijkbaar oneindig aanbod de gepaste keuze te nemen. Uiteraard spelen de kenmerken van de plaats (grond, licht, vocht) een grote rol. Maar zelfs dan blijft een groot gamma over waarvan gekozen kan worden zodat het hun authentieke tuin wordt om “thuis” te komen. Op zich een simpele vraag maar net als “Welk muziek hoor je graag?!” toch niet altijd zo evident… Na wat hoofdbreken was de essentie simpel: alle kleuren, zachte grassen, verschillende hoogtes, wel nog overzicht en doorwandelen kunnen (en van mij: eetbaars erbij 😉 ). Met deze info kon ik dan de plantenselectie & ruw schema opmaken.
De beelden hieronder zijn een impressie uit de eigen inspiratietuin (Balen) en bij collega´s. Het internet staat uiteraard vol met nog meer voorbeelden van “prairietuinen” – Piet Oudolf en Jan Spruyt zijn hierbij vooral gekend om dit soort tuinen vorm & bekendheid te hebben gegeven.

Het koppel wou graag veel zelf doen en zo was de afsprak dat er alvast gezorgd zal worden dat de stenen op zij gelegd worden. Enerzijds willen we het gronddoek eruit krijgen en anderzijds beter kunnen planten. Op zich zouden de stenen wel als afdeklaag tegen onkruid en uitdrogen kunnen dienen. Het scheppen viel dan wel wat tegen – gelukkig dat vrienden een hart onder de riem stoken bij het verzetten van de stenen en het enthousiasme alleen maar aansterkten. Van buren hoorden ze de bevestiging dat er toch wel 12ton destijds geleverd werden…
Oef, de eerste stap was na vele dagen werk achter de rug. Vervolgens nog en laag compost oppervlakkig ingewerkt erbij om terug leven in de verstikte bodem brengen en de planten helpen zich te vestigen. Laat de planten nu wel komen! Wat eerst weinig leek dat vulde toch snel de voortuin en gaf direct een ander zicht. Al bij de eerste planten die samen op op hun plaats gezet werden ontsnapte direct een blije zucht dat het nu al veel beter eruitzag 🙂 En het gingen nog duizendtal meer planten & bollen komen…
De hoge grassen en stevige bloeiers kwamen daarbij eerst om het “geraamte” van de scene te bepalen. Deze zouden heel heel jaar aanwezig zijn en voor structuur in het geheel zorgen. Het volgen nog “aspect” planten die elkaar op verschillende momenten met kleur opvolgen en zo telkens een nieuw boeiend beeld te vormen. Erbij nog “wevers” die de plaatsen ertussen mooi opvullen en volume aan het geheel geven. Het plaatje werd compleet door nog lentebollen te verstrooien in kleine groepjes van dezelfde soorten zoals sneeuwklokje, krokus, paasbloem en sierui. Door deze is er al vroeg in het jaar bloei wat bijen en vooral hommels op prijs stellen – en ons oog wil ook wat 🙂 De ziel wordt er warm van, ook al zijn de temperaturen vaak nog erg koud. De andere bloei volgt vanaf mei tot de vorst. De dorre stengels dus laten staan in de winter zodat insecten kunnen schuilen en vogels iets kunnen knabbelen. Bovendien is het ook een mooi zicht als de vorst overal erop glinsterende kristallen tovert…

De hoek bij de inkom kreeg nog enkele groenblijvende struiken en een gele vlinderstruik als pareltje erbij. Na enkele warme oktoberdagen begon het juist tijdens de aanplant (lichtjes) te regenen – goede start voor de nieuwe planten! Het vele wroeten in de grond, licht & regen dat weer vrij aan de grond kan, dat is echter ook stimulerend voor spontane, ongewenste planten die wellicht nog “aandelen” in de zadenbank hebben liggen. Daarom is het dus aangeraden om de open plaatsen met een afdeklaag te voorzien – ook al werd redelijk dicht & divers geplant. Vaak wordt daarvoor in prairietuinen met lavagruis gewerkt. Hier had ook de oude steenlaag kunnen dienst doen. Echter na de ervaring met het moeilijke scheppen was daar geen animo voor (waarvoor begrip). Een dikke laag van grof haksel kan evenzeer dienst doen. Met de tijd verteert deze echter en moet soms vernieuwd worden.

Deze stap werd moe maar voldaan afgerond, met veel (voor)pret en vastberadenheid om in de zomer een feestje voor alle helpende vrienden te geven. Ondertussen genieten maar van de nieuwe beleving – en het idee verder laten rijpen welke bomen & bessen meer gezelligheid en schaduw in de achtertuin kunnen brengen… We begeleiden ook hierin graag om stap voor stap een eigen paradijs aan huis te laten groeien & bloeien.
Veel tuinplezier alvast gewenst!